در این مقاله رابطه انواع اعتماد شامل اعتماد بنیادین یا امنیت وجودی، اعتماد بین شخصی و اعتماد نهادی را با اعتماد اجتماعی مورد بررسی قرار داده و سعی کرده ایم به این سوال پاسخ دهیم که انواع اعتماد چه رابطه ای با اعتماد اجتماعی دارند. روش بررسی دراین پژوهش پیمایش است. در این پژوهش دانشجویان دانشگاه مازندران در نیم سال دوم سال تحصیلی 86-87 به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند و تعداد 457 نفر از بین ایشان به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسش نامه ها بین آن ها توزیع شد. یافته ها نشان داد میزان اعتماد به خانواده و اعتماد بنیادین یا امنیت وجودی پاسخ گویان زیاد بود. پس از آن و در سطح متوسط و کمتر از متوسط، به ترتیب نزولی، اعتماد به دوستان، اعتماد به اقوام و خویشان، اعتماد نهادی و اعتماد اجتماعی قرار گرفتند. در این میان، کمترین میزان اعتماد متعلق به اعتماد اجتماعی بود. بر اساس یافته های این تحقیق، انواع مختلف اعتماد با اعتماد اجتماعی رابطه داشتند. اعتماد نهادی رابطه قوی و معنی داری با اعتماد اجتماعی داشت. اما میزان هردو اعتماد نهادی و اجتماعی در سطح پایینی بود. کم بودن میزان اعتماد اجتماعی احتمالا تا حدود زیادی به نقش اعتماد نهادی مربوط می شود.

اعتماد اجتماعی از جمله شاخص های سرمایه اجتماعی است که کاهش یا افزایش آن می تواند تاثیر بسیار زیادی بر ساختارهای جامعه و روابط اجتماعی آن داشته باشد. به همین دلیل، در دهه های اخیر این موضوع نظر بسیاری از نظریه پردازان مطرح علوم اجتماعی را به خود جلب کرده است. هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این سوال است که میزان اعتماد اجتماعی در بین جوانان تهرانی در چه سطحی قرار داشته و رابطه بین ابعاد اعتماد اجتماعی چگونه است؟ بدین منظور پس از مرور دیدگاه های نظری و منابع تجربی، چارچوب مفهومی تلفیقی تنظیم و در قالب آن فرضیات اصلی مطرح و مورد آزمون قرار گرفتند. حجم نمونه 402 نفر بوده که با توجه به شاخص توسعه یافتگی مناطق 22 گانه شهر تهران از میان جوانان بالای 15 سال مناطق سه (بالا)، هشت (متوسط) و هفده (پایین) شهر تهران با نمونه گیری خوشه ای چند مرحله انتخاب شده است. تحقیق از نوع پیمایشی بوده و برای بررسی فرضیات از آزمون پیرسون و بررسی رابطه بین متغیرها از رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج نشان می دهد بین ابعاد اعتماد اجتماعی با یکدیگر رابطه معناداری وجود دارد و شدت این رابطه در حد بالایی می باشد.

پژوهش حاضر برای بررسی اعتماد اجتماعی در کارایی کارکنان و مدیران شهرداری منطقه 15 شهر تهران انجام شد. این پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق پیمایشی است که داده ها از طریق پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شده است. پرسشنامه بر اساس نظریه گیدنز و چهار سنخ اعتماد اجتماعی بنیادی، بین شخصی، انتزاعی و تعمیم یافته، شاخص سازی شد. جامعه آماری بر اساس آمار شهرداری تهران، 982 نفر (856 کارمند، 118 مدیر و 8 معاون) بودند و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 276 و با احتساب خطای نمونه، 302 پرسشنامه تکمیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که 26 درصد از تغییرات کارایی کارکنان و مدیران شهرداری با متغیر اعتماد اجتماعی قابل تبیین است. به جز اعتماد بین شخصی، سایر سنخ های اعتماد به صورت مستقیم، متغیر وابسته را تبیین می کردند. در بررسی روابط مشاهده شد که دین داری با کارایی کارکنان رابطه معناداری ندارد و با کارایی مدیران، رابطه ای معکوس دارد. احساس امنیت و قانون گرایی در کارایی کارکنان تاثیر بیشتری نسبت به مدیران داشت. اعتماد بین شخصی به خویشاوندان با کارایی مدیران، رابطه مستقیم و معناداری داشت که بیانگر اقتدار غیر عقلانی در سیستم های مدیریتی است. اعتماد انتزاعی به نهادهای اجتماعی و افراد حقوقی در کارایی کارکنان و مدیران معنادار بود. هر چهار سنخ از اعتماد اجتماعی، رابطه معناداری با کارایی کارکنان و مدیران نشان داد که قوی ترین رابطه مربوط به اعتماد تعمیم یافته و ضعیف ترین رابطه مربوط به اعتماد بین شخصی بود.

اعتماد سیاسی به رابطه مردم و دولت می پردازد. تحقیقات صورت گرفته حکایت از روند نزولی اعتماد سیاسی در ایران از اول انقلاب تاکنون دارد. از جمله عوامل موثر بر اعتماد سیاسی که در تئوریهای جامعه شناسان کلاسیک و معاصر و نظریه پردازان سرمایه اجتماعی بر آن تاکید شده، دین است. این عامل در کشور ایران که حکومت دینی برقرار است و دخالت دین در سیاست واضح و آشکاراست، بیشتر قابل بررسی است. گیدنز، تاثیر دین بر اعتماد سیاسی را از ویژگی های جوامع سنتی می داند و تعهدات دینی مسوولین در جوامع سنتی، عملکرد نقاط تماس، اعتماد بنیادی و تلاش دولت برای تامین رفاه اجتماعی - اقتصادی مردم را از دیگر عوامل تاثیرگذار بر اعتماد سیاسی ذکر می کند. برای بررسی اعتماد سیاسی در سه حوزه اعتماد به نظام سیاسی، نهادهای سیاسی و کنشگران سیاسی به روش پیمایشی از 630 نفر از  افراد 20 سال به بالای تهرانی که به روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شده بودند، اطلاعات جمع آوری گردید. نتایج تحقیق نشان داد که اعتماد به نظام سیاسی بیشتر از اعتماد به نهادها و کنشگران سیاسی است. میزان دینداری پاسخ گویان و نیز اعتماد بنیادی آنان، رضایت از عملکرد نقاط تماس، برداشت از میزان تعهدات مذهبی مسوولان و نیز تلاش دولت برای تامین رفاه اجتماعی - اقتصادی مردم بر اعتماد سیاسی تاثیر دارد. بیشترین تاثیر متعلق به برداشت پاسخ گویان از تلاش دولت برای تامین رفاه مردم است.

اعتماد مبنای بسیاری از تعاملات و کنش های روزمره در جوامع انسانی چه در زمینه ارتباطات میان فردی و چه در حوزه ارتباطات اجتماعی بین گروه ها است. در بیشتر جوامع به علت مجموعه ای از عوامل نظیر از خودبیگانگی، نبود سرمایه اجتماعی، وجود رسانه های انتقادی و به ویژه عدم پاسخگویی نهادها و سازمان های عمومی، میزان اعتماد به دولت و سازمان های عمومی کاهش پیدا کرده است. برای مثال شواهد نشان می دهند که منابع و مسوولیت های بخش عمومی با سطح پاسخگویی آن هماهنگ نبوده است و احتمالا برخی عوامل دیگر نیز این وضعیت را تشدید و پیچیده تر می کنند و یا به گونه ای بر آن موثرند.در این مقاله با استفاده از استراتژی پیمایش نقش اعتماد عمومی به سازمان ها و نهادهای دولتی در افزایش سطح اعتماد سیاسی در جامعه مورد بررسی و نقادی قرار می گیرد. سپس پیشنهادهایی را برای بهبود و اصلاح وضعیت کنونی مطرح خواهد شد. نتایج حاصل از نقش موثر و مثبت بهبود اعتماد عمومی در ارتقای سطح اعتماد سیاسی در جامعه حکایت می کنند. از این رو انجام مطالعات تکمیلی در این زمینه می تواند بستری برای توجه بیشتر دولت به مقوله اعتماد سیاسی و راهکارهای تحکیم و تقویت آن باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

اعتماد اجتماعی، به عنوان مهم ترین سازه سرمایه اجتماعی و از مهم ترین مفاهیم مطرح در حوزه علوم اجتماعی معاصر است. چرخش ساختار اجتماعی و تغییرات همه جانبه در عرصه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه مدرن، و مخاطرات ناشی از این تغییرات توجه به این مفهوم را جدی ساخته است ولی این بدان معنی نیست که اندیشمندان کلاسیک بدان توجهی نداشته اند.با اهمیت یافتن اعتماد اجتماعی در جامعه معاصر، به تدریج این مفهوم در نزد سیاستگذاران، برنامه ریزان و دولتمردان از جایگاه خاصی برخوردار شد تا جایی که سنجش سرمایه اجتماعی و به تبع آن اعتماد اجتماعی در قانون برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی کشور، نیز مورد توجه قرار گرفت. بر این اساس این پژوهش با هدف اطلاع از میزان اعتماد و شناخت از مهمترین عوامل موثر و مرتبط با آن در استان چهارمحال و بختیاری و پاسخ به این سوال اساسی انجام گرفته است که: میزان اعتماد اجتماعی در مراکز شهرستانهای استان چه حد است؟ و مهمترین عوامل موثر و مرتبط با آن کدامند؟ در این تحقیق با توجه به مهمترین دیدگاههای نظریه پردازان کلاسیک و معاصر (دورکیم، وبر، تونیس، پاتنام، بوردیو، فوکویاما، گیدنز، اریکسون، افه و دیگران) و همچنین تحقیقات داخلی و خارجی انواع اعتماد بین شخص، بنیادی، عمومی، سازمانی، اعتماد سیاسی و اعتماد به مشاغل و مناصب به عنوان زیرشاخه های اعتماد اجتماعی انتخاب شدند. شیوه تحقیق پیمایشی و با نمونه ای به حجم 612 نفر در 6 شهر مرکز استان انجام گرفت. حجم نمونه پس از آزمون مقدماتی و محاسبه q,p بوسیله فرمول کوکران انتخاب و به شیوه مطبق متناسب نمونه گیری انجام و اطلاعات جمع آوری گردید. بدین ترتیب اعتماد اجتماعی مورد سنجش و ارتباط آن با متغیرهای احساس امنیت، دینداری، عملکرد دولت، قانونگرایی، پنداشت از میزان دینداری مردم، احساس عدالت و ارزشهای اخلاقی مورد بررسی قرار گرفت. برآیند کلی تحقیق نشان می دهد که بجز اعتماد بنیادی و بین شخص، میزان اعتماد در بقیه انواع فوق در حد متوسط و پایین تر از حد متوسط بوده است و متغیرهای ارزشهای اخلاقی، عملکرد دولت و قانونگرایی دارای بیشترین همبستگی با اعتماد اجتماعی بوده است. متغیرهای دینداری، احساس امنیت و پنداشت از میزان دینداری مردم در جامعه نیز با اعتماد اجتماعی دارای ضریب همبستگی معنی داری بوده اند.

در زمان معاصر، که بدگمانی و سوءظن بر روحیه بیشتر مدیران حاکم است، متاسفانه، تعداد کمی از سازمان ها می توانند به کیفیت مطلوب تیمی، همکاری و اعتماد در فرهنگ هایشان ببالند. مدیران برای ساختن و تقویت اعتماد بین دو یا چند بخش، باید بدانند که چگونه افراد اعتماد افراد دیگر، گروه یا سازمان را تجربه و درک می کنند و چگونه اعتماد بین افراد یا گروه ها در خلال زمان رشد می کند . به عبارت دیگر، درک این مطلب ضروری است که چگونه اعتماد از نظر روانی در افراد دیگر تجربه می شود پیش از اینکه تاثیرش بر رفتار، انتظارات و نتایج حاصل از اعتماد بین افراد در سازمان، تجزیه و تحلیل شود.در این مقاله، با ارایه تعاریفی از اعتماد و بر شمردن ابعاد آن به اهمیت اعتماد در زندگی و سازمان پرداخته می شود. نیز چگونگی تاثیرگذاری اعتماد بر متغیرهای دیگر بیان شده و تکامل اعتماد و چگونگی تاثیر آن بر شرکت و تیم های کاری تحلیل شده است. مقاله درصدد بیان این امر است که تجربه اعتماد با کنش متقابل ارزش ها، نگرش ها و حالت ها و احساسات افراد تعیین می شود. نیز با بکارگیری «دیدگاه تعاملی سمبلیک» بررسی می شود که اعتماد چگونه در طول زمان تغییر و رشد می کند و چگونه می توان به اعتمادسازی در سازمان پرداخت.

انتخاب افراد شایسته و برخوردار از توانمندی های لازم جهت پست های کلیدی و توجه به اصل شایسته سالاری در توزیع قدرت و تقسیم وظایف و مسئولیت ها میان نخبگان جامعه، افزون بر آنکه در رشد، پیشرفت و ثبات کشور مؤثر است، از رموز موفقیت و ماندگاری زمامداران به حساب می آید. انتخاب افراد شایسته در نظام اداری شیوه ای از مدیریت است که در آن کارکنان به جهت توانایی و شایستگی های فردی به کارگیری می شوند. هدف این پژوهش، بررسی سمت شغلی کارکنان شاغل در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر اساس ویژگیهای فردی و نیز استفاده از داده کاوی به منظور پیشبینی سمت شغلی کارکنان جدید است. جهت پیش بینی سمت شغلی هر یک از کارکنان، پس از طی مراحل پیش پردازش، مشخصات کارکنان به صورت نظارت یافته مبتنی بر پنج الگوریتم یادگیری ماشین فرا گرفته شده است و پس از تحلیل و بررسی، میزان دقت و صحت هر یک از این الگوریتم ها برای استفاده در یک سیستم توصیهگر، مقایسه شده است. الگوریتم درخت تصمیم به میزان 97. 90 درصد دقت طبقه بندی، بهترین الگوریتم داده کاوی در یک سیستم توصیهگر برای پیش بینی پست مناسب هر یک از کارکنان، معرفی شده و الگوریتم نیوبیزین نیز با همین مبنا نامناسب ترین الگوریتم برای این منظور است. ارزش پژوهش حاضر در این است که بر اساس اطلاعات، ویژگی ها و شایستگی های فردی، سمت شغلی کارکنان حاضر و یا جدیدالورود را تعیین می کند که در این رویکرد رابطه بر تخصص، تحصیلات و یا سایر ویژگی های مهم فردی ارجحیت ندارد. همچنین استفاده از الگوریتم های مطرح در این مقاله منجر به سازماندهی بهینه و کارآمد کارکنان می شود طوریکه هر فرد با کمترین خطا در مناسب ترین شغل ممکن سازماندهی میشود.

اعتماد مفهوم کانونی نظریات کلاسیک جامعه شناسی و نیز محور اصلی تئوری های نوین سرمایه اجتماعی و زمینه تعاملات و روابط اجتماعی است. نتایج بسیاری از مطالعات اخیر در سطح کشور حاکی از کاهش سطح نسبی این متغیر در نزد اقشار مختلف اجتماع است. این دسته از مطالعات عوامل اقتصادی ـ اجتماعی متفاوتی نظیر افزایش شدید سطح تحصیلات و فزونی دانش آموختگان سطوح عالی تحصیلی، افزایش دسترسی و مصرف رسانه ها و خصوصا حضور رسانه های جدید نظیر اینترنت به عرصه ارتباطات کشور، افزایش شدید جمعیت و بزرگ شدن سریع شهرهای کشور و … را دلایل و عوامل کلان این وضعیت شمرده اند. با این حال، کمتر مطالعه ای به بررسی تاثیر متغیر "جنس" و اثر انتزاعی آن بر اعتماد پرداخته است. این مطالعه با عطف توجه به اهمیت حضور زنان در عرصه اجتماع و حتی عامل محوری قلمداد کردن نقش زنان در توسعه کشور به تبعیت از شومپیتر درصدد آن است که ضمن شناسایی ابعاد و سطوح اعتماد متقابل به عنوان یکی از مباحث اصلی در موضوع اعتماد اجتماعی و بررسی عوامل مؤثر بر آن، تاثیر عامل جنسیت در آن را با سایر متغیرهای مورد نظر مقایسه و بررسی کند. مطالعه در سطح شهرهای بیست و هشت استان کشور و با حجم نمونه 8206 نفر و در سال 1381 انجام شده است.